Fietsavontuur door De Groote Heide: Ontdek de spannende verhalen aan de grens

De provincie Brabant kent een lange geschiedenis van smokkelpraktijken. Ingeklemd tussen Nederland en België, was Brabant de provincie bij uitstek om goederen over de grens te vervoeren. Eén van de beruchte voormalige smokkelplaatsen is De Groote Heide. Waar we nu vooral genieten van de prachtige natuur, was dit tot ongeveer een eeuw geleden een populaire plek onder smokkelaars en stond de grenspolitie hier dag en nacht op wacht.

Foto's ©VisitBrabant RouteBureau

Fietsroute door Maarheeze, Cranendonck en Budel

De Groote Heide staat centraal tijdens deze fietsroute. Het gebied is maar liefst 6.000 hectare groot en verspreidt zich over Nederland en België. Eromheen liggen gezellige plaatsen zoals Cranendonck, Eindhoven, Heeze-Leende, Valkenswaard, Hamont-Achel en Neerpelt. Het gebied bestaat uit meerdere natuurgebieden, waaronder De Plaetse, De Achelse Kluis, de Venbergse Watermolen, de Genneper Parken, de Baronie van Cranendonck, de Wulp en Domein de Bever. Deze gebieden bieden een variatie aan landschappen. Van frisgroene bossen en kabbelende beken tot schilderachtige vennen en in de zomermaanden de bloeiende paarse heidevelden.

De natuur houdt zich niet aan landsgrenzen. Ook vroeger niet, waardoor De Groote Heide een geliefde smokkelplek was voor de lokale bevolking. Aan het einde van de 19e eeuw en het begin van de 20e eeuw heerste er grote armoede in dit gebied. Op exclusieve producten werden bovendien hoge belastingen geheven door de overheid. Koffie, thee, tabak, alcohol, boter, suiker, zout en zelfs vee werden als gevolg daarvan veel de grens over gesmokkeld, om de goederen daar voor een flink bedrag te verkopen. De smokkelaars wisten de grenspolitie op de meest sluwe manieren te misleiden.

Het smokkelverhaal van De Groote Heide

Met de Smokkelroute over De Groote Heide verkent u in 44 kilometer het terrein van Commies Cor en de beruchte smokkelaar Johannes de Vlugge. Cor, een arme man uit Antwerpen, trad in de jaren 30 van de vorige eeuw in dienst als commies (grenspolitie). Destijds een goed betaalde baan. De Groote Heide was zijn werkgebied.

De patrouille van Commies Cor begon bij De Achelse Kluis, waar hij samen met een collega op pad ging. Onderweg passeerden ze de wielrijdersbarak, de thuisbasis van de fietsende commiezen.

Bij een boerderij werden ze hartelijk ontvangen. Als commies moest Cor extra alert zijn, want overdreven vriendelijkheid kon duiden op iets te verbergen. Dat bleek die middag; tijdens de lunch bood Johannes de Vlugge hen luxe likeur aan in ruil voor informatie over hun patrouilleroute. Cor wees het af. Johannes verdween even snel als hij verscheen. Die avond hielden ze extra toezicht.

's Avonds patrouilleerde Cor in het bos. Voor elke opgepakte smokkelaar ontving hij een bonus. In de schemering zag hij bij Grenspaal 172, onder Budel, figuren lopen. Was dat niet De Vlugge? Hij rende erheen en trof De Vlugge met twee grote plunjebalen op zijn fiets. Maar De Vlugge liet alles vallen en vluchtte. Cor bleef achter met smokkelwaar, maar zonder smokkelaar. Geen bonus helaas.

Zijn Nederlandse collega bracht de smokkelwaar naar het douanekantoor. Cor was vastberaden om De Vlugge te arresteren en volgde de sporen het bos in. Hij kwam uit bij een café. De gevelverlichting was uit. Cor wist dat dit een teken voor smokkelaars was om aan te geven dat de kust veilig was. Zou het Commies Cor lukken om Johannes de Vlugge toch nog te pakken krijgen?

Foto's ©VisitBrabant RouteBureau

Zelf op smokkelpad

De fietsroute voert u langs herkenbare punten op de grens. U ziet de plekken waar de commiezen hun patrouilles uitvoerden, maar ook plekken waar de smokkelaars hun waar verstopten. Zo passeert u de voormalige douanewoningen van de wielrijdersbrigade in Hamont-Achel en het voormalige grenskantoor in Budel, waar de commiezen hun loon moesten ophalen. In Soerendonk fietst u voorbij de voormalige dorpswinkel en drogisterij, waar smokkelaars hun goederen verborgen en later ophaalden om te transporteren.

Op de heide treft u een aantal grenspalen die de grens met België aanduiden. En in het kleine dorpje Gastel komt u langs de plek waar vroeger een Boterfabriek stond, waar de geliefde Brabantse boter werd geproduceerd die daarna veelvuldig over de Belgische grens werd gesmokkeld. Om nog meer te weten te komen over het smokkelverleden van deze streek, bezoek je het Smokkel- en Grensmuseum in Budel. 

Er zijn nog veel meer bezienswaardigheden te ontdekken op deze fietsroute. Download de fietsroute app van Fietsnetwerk.nl (gratis) en laat u gemakkelijk begeleiden over de knooppunten en langs alle smokkelplekjes die op de route verborgen liggen.

Bezienswaardigheden tijdens deze fietsroute:

• Kunstwerk voormalige Boterfabriek & St. Corneliuskapel, Gastel
• Smokkel- en Grensmuseum Cranendonck, Budel
• Voormalig grenskantoor België-Nederland, Budel
• De Spinnenkoppen / Friese Ruiters, Hamont-Achel

Horecatips op de fietsroute:

• Borrelbar KikkerOp, Maarheeze

Naar de route:

Smokkelroute De Groote Heide - 44 km

Campings in de buurt

Speciaal voor deze fietsroute in Maarheeze, Cranendonck en Budel selecteerde SVR drie campings die daar in de buurt liggen.

Maak het uzelf gemakkelijk met de Fietsnetwerk app

De Fietsnetwerk app is een handige tool voor liefhebbers van fietsen. Met deze app kunt u makkelijk duizenden fietsroutes door heel Nederland bekijken, dus ook rondom De Groote Heide. De routes zijn uitgestippeld over de fietsknooppunten en zijn op deze manier gemakkelijk te volgen. 

U krijgt informatie over de omgeving en over interessante bezienswaardigheden onderweg. U kunt meteen zien waar je onderweg kunt stoppen om te eten of te drinken en met één klik op de knop zet je de volledige routebegeleiding aan. Kortom, de fietsroute app van Fietsnetwerk is onmisbaar om uw fietsavontuur Noord-Brabant te plannen! De app is gratis te downloaden in de app store.